سرویس اقتصاد مشرق - انتصاب دوباره زنگنه در سمت وزیر نفت در دولت یازدهم به معنای عدم اعتقاد به وجود فساد و اشکال در قرارداد گازی کرسنت بود، چرا که اگر بخواهیم نام سه نفر از عوامل اصلی انعقاد این قرارداد را نام ببریم، یکی از آنها بیژن نامدار زنگنه خواهد بود. کسی که تلاش های بی پایان خود و معاونانش، منجر به ایجاد بزرگترین فساد وزارت نفت در تاریخ حیاتش شده بود.

وقتی متهمان فساد کرسنت به جایگاه ریاست وزارتخانه ای که خواستگاه همان فساد بوده اند، باز می گردند، این پیغام را به دادگاه لاهه منتقل خواهد کرد که مدعیان فساد در کرسنت خود به این فساد معتقد نبوده چرا که جایگاه مفسد در زندان است نه در سمت وزیر و معاون وزیر. از منظر دادگاه لاهه اعتقاد ایران به این فساد در کرسنت مساوی است با منفصل از خدمت شدن و محاکمه قضایی متهمان.

با این حال حتی اگر رئیس دولت به دلیل نگاه قبیله ای، از نامه سال 81 خود عدول می‌کند؛ نامه‌ای که روحانی در جایگاه دبیر شورایعالی امنیت ملی به رئیس دولت اصلاحات زد (در آن نامه به عملکرد بیژن زنگنه، وزیر نفت کابینه اصلاحات بشدت اعتراض و اقدام وی در انعقاد قرارداد نفتی «کرسنت» را بیرون از چارچوب قانون، خلاف منافع کشور و از طریق «واسطه» دانست) بگذریم، نقش موثر حامیان زنگنه در رای آوری وی در مجلس نهم غیرقابل گذشت است و باید پرسید چه کسانی حامی وی در رای آوری بودند؟ در ادامه برای پاسخگویی به این سوال؛ به چهره‌ها و نهادهایی که موجب پذیرش زنگنه از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نهم شدند می‌پردازیم.

جناح حامی در مجلس شورای اسلامی

زمانی که زنگنه به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس نهم معرفی شد، وضعیت مناسبی را در مجلس نداشت چرا که مجلس بخاطر عملکرد سوال برانگیز وی در زمان وزارت 8 ساله در دولت اصلاحات و منعقد نمودن قراردادهایی با شائبه فساد و اثبات شدن آن در کرسنت، اعتمادی به وی نداشت و اگر تلاش‌های این معدود نماینده حامی نبود، وی هیچگاه مجددا در این سمت قرار نمی گرفت. نمایندگانی که با تلاش خود کمیسیون تلفیق برای تلطیف فضای ذهنی سایر نمایندگان برگزار کردند و بعد در کمیته منتخب 5 نفره، وزیر شدن وی را نهایی کردند تا صدای مخالفین وی هیچگاه آنطور که باید شنیده نشود. در ادامه به بخشی از صحبت های نماینده های حامی زنگنه در قبل از رای آوری وی در رسانه ها و صحن علنی می پردازیم:

حسین امیری خامکانی؛ عضو کمیسیون انرژی: زنگنه بر صنعت نفت و گاز کشور اشراف کامل دارد. با توجه به سابقه فعالیت های زنگنه در وزارت نفت، در صورت اخذ رای اعتماد از مجلس می تواند به خوبی صنعت نفت کشور را هدایت کند.

عباس قائدرحمت؛ عضو کمیسیون اجتماعی: صنعت اشتغال‌زا و کارآفرین نفت، وزیر پویا، برنامه محور و با تجربه می خواهد که این مولفه ها در سوابق کاری و دانشگاهی زنگنه وجود دارد از این رو قویا از او حمایت می کنم. نیاز باشد برای دفاع از برنامه های وزیر پیشنهادی نفت برای دولت یازدهم در وقت قانونی نطق دفاعیه خواهم داشت.

سید سعید حیدری طیب؛ عضو کمیسیون انرژی: تجربه مرتبط با بخش انرژی به خصوص صنایع نفت و گاز، توان جذب سرمایه گذاری، تعامل با دیگر کشورها به خصوص کشورهای عضو اوپک، نگاه استراتژیک، سوابق اجرایی و فراتر از این شناخت علمی و عملیاتی صنعت نفت و گاز سبب خواهد شد، وزارت نفت با حضور او در راستای اهداف سند چشم انداز بیست ساله و برنامه پنجم توسعه جدی و با سرعت مطلوب طی مسیر کند. سوابق نفتی زنگنه حاکی از توان بالای وی برای جذب سرمایه گذاری است که نیاز ضروری این روزهای نفت است. حضور زنگنه در راس وزارت نفت می تواند مطالبات مقام معظم رهبری درباره کاهش هر چه بیشتر خام فروشی نفت را شتاب دهد. با حضور وی در کسوت وزیر نفت در دولت یازدهم مسیر ایران در کسب دبیر کلی اوپک هموار می شود.

موید حسینی صدر؛ عضو کمیسیون صنایع و معادن و رییس کمیته پتروشیمی: زنگنه از مدیران با تجربه های صنعت نفت و گاز است. برخی تخریب ها از سوی افرادی خاص سبب افزایش بیشتر رای برخی از اعضا کابینه پیشنهادی خواهد شد. امیدواریم با رای بالا زنگنه راهی وزات نفت شود.

رضا عبداللهی؛ عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات: در شرایط حساس کنونی که تحریم ها نفت ایران را هدف قرار داده است، وزارت نفت به «بیژن زنگنه» نیاز دارد. اگر ما به مهندس زنگنه رای ندهیم و مخالفت کنیم عملا در دام دشمن افتادیم.

محمد سعید انصاری؛ عضو کمیسیون انرژی: آنهایی که دنبال اصلاح امور نفت و سرمایه گذاری در این صنعت هستند از مدافعان زنگنه خواهند بود.

وزاری نفت دولت نهم

با ورود کاظم وزیری هامانه، اولین وزیر نفت دولت نهم و غلامحسین نوذری دومین وزیر نفت دولت نهم؛ طرفداران زنگنه متنوع شدند. وزاریی که از بدنه وزارت نفت دولت اصلاحات به کسوت وزیری در دولت نهم رسیده بودند؛ در مقابل مخالفان زنگنه ایستادند و به مصاحبه و حمایت علنی از وی پرداختند. از سویی حمایت از زنگنه و از سوی دیگر تلاش برای ابهام وچود فساد در کرسنت. آن‌ها راز رای آوری زنگنه را در حمایت از کرسنت دیدند.

کاظم وزیری هامانه:

1- حمایت مستقیم از زنگنه:

· آقای زنگنه برخورد علمی با قضایا می‌کرد. سیستماتیک عمل می‌کرد و شجاع هم بود و تصمیمات درستی می‌گرفت.

· آقایان ] مدیران مناطق نفت‌خیز جنوب[ مهندس زنگنه را خوب می‌شناسند و می‌دانند آدم قوی‌ای است و می‌تواند بحران موجود در صنعت نفت را مهار و رفع کند.

· آقای زنگنه و همین‌طور آقای نعمت‌زاده در بحث‌های فنی توان پاسخگویی به سوالات مجلس را دارند.

· فکر می‌کنم انتخاب وی انتخاب بجا و شایسته‌ای است و از فردای روزی که ایشان رای اعتماد گرفتند می‌توان شاهد حضور فعال ایشان در وزارت نفت، بازسازی وزارتخانه، جمع کردن نیروهای دفع شده، ساماندهی نیروی انسانی و استفاه از امکانات صنعت نفت بود. در این صورت اتلاف‌ وقت نخواهیم داشت.

2- دفاع از کرسنت:

· من قبول ندارم کرسنت ترکمنچای و خیانت بار بود. این کلمات بار‌دار است و به همین راحتی نمی‌توان آنها را به‌کار گرفت.

· متاسفانه با سیاسی‌کردن موضوع، این مهم انجام نشد و ما درآمدی از این قرارداد کسب نکردیم و بعد هم که آن شرکت رفت، از ما شکایت کرد.

غلامحسین نوذری:

1- حمایت مستقیم از زنگنه:

مهندس زنگنه از جمله مدیران توانمند و با تجربه و شیخ‌الوزرای نظام جمهوری اسلامی ایران است.

2- دفاع از کرسنت:

شاید نقدهایی بر قرارداد کرسنت وارد باشد اما از آن زمانی که عده‌ای این قرارداد را نقد کردند و برای این قرارداد مشکلاتی به وجود آمد؛ به طوری که اکنون هم به داوری ارجاع شده است. بیش از ٧ سال می‌گذرد و در این مدت سهم گاز ایران در میدان مشترک سلمان با امارات در حال سوختن است. اکنون برخی از تأسیساتی که برای آن مجموعه در نظر گرفته شده بود آسیب دیده اند. امروز، سؤال نمی‌شود که چرا ما هفت سال گاز نفروختیم، فقط سؤال می‌شود که چرا آن قرارداد امضاء شد.

مسعود سلطان‌پور

1- میانجی‌گری با جنوبی‌ها

عملکرد ضعیف و زخم هایی که زنگنه به مجموعه نفتی جنوب وارد کرده بود؛ نارضایتی مدیران نفتی جنوب که به جنوبی‌ها معروف هستند را با خود به همراه داشت. نارضایتی ای که مسیر زنگنه را برای وزیر شدن دشوار می‌نمود. این دلیلی بود برای انتخاب مسعود سلطانپور از سوی زنگنه برای ریش سفیدی با جنوبی‌ها و برطرف کردن کدورت‌ها. سلطان پور نزد نیروهای حزب الهی نفت از حرمت ویژه ای برخوردار بود و ارتباطات سیاسی‌اش می توانست، منجی زنگنه باشد.

این میانجی‌گری و بعد جلسه با زنگنه در تهران، موجب ایجاد دو دستگی میان جنوبی‌ها شد تا آن‌ها در مقابل زنگنه موضع سکوت بگیرند. این موضع ادامه داشت تا اینکه مسعود میرکاظمی وزیر اسبق نفت، به انتقاد از زنگنه و افشاگری در خصوص پرونده فساد کرسنت و نقش زنگنه در آن پرداخت و پرچمدار مخالفین زنگنه در مجلس شد. از آنجا که میرکاظمی قبل از پذیرفتن سمت وزیری نفت، سابقه نفتی را نداشت؛ با این موضع وی در مجلس، نگاه قبیله‌ای؛ جنوبی‌ها را به حمایت از زنگنه وا داشت تا نشان دهند، هم قبیلگی بسیار مهمتر از منافع ملی است. مصاحبه‌ها کردند؛ به دیدار بسیاری از نمایندگان مجلس رفته و به جمع آوری رای برای زنگنه پرداختند.

2- دفاع از کرسنت

و اما حمایت مسعود سلطان‌پور که پیش از این بعنوان مدیر عامل شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران تجربه فعالیت در صنعت نفت و توسعه فازهای مختلف پارس جنوبی را در کارنامه خود داشت، صرفا به گود آوردن جنوبی‌ها برای حمایت از زنگنه ختم نمی‌شود؛ وی دقیقا پس از اوج گرفتن افشاگری‌ها در نقش زنگنه در قرارداد کرسنت، به فرافکنی و خلاف‌گویی در این خصوص پرداخت و گفت:

قرارداد کرسنت در شرایطی منعقد شد که در دنیا مبنای مورد توافقی برای قیمت گذاری گاز وجود نداشت. با این حال در دوره ای که این قرارداد با طرف اماراتی امضا شد، امکانی بهتر از آن برای فروش گاز وجود نداشت و مدیریت ها در دوره های بعدی بر اساس مصالح، دستور داشتند قرارداد را اجرا کنند.

برخی از منتقدان می گویند که در این قرارداد هیچ بندی مبنی بر امکان اصلاح مفاد قرارداد مورد توجه قرار نگرفته بود؛ این در حالی است که در این قرارداد امکان بازنگری و اصلاح وجود داشت.

مدیران نفتی

در فهرست حامیان زنگنه که هم اکنون در صنعت نفت دارای پست های مدیریتی و مشغول به کار هستند می توان به "علیرضا ضیغمی” معاون وزیر و مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، "محمود زیرکچیان زاده" مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران، "مصطفی کشکولی" مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران،"هرمز قلاوند" مدیر امور اکتشاف شرکت ملی نفت، "حمید بورد” مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، "افخم زروانی"، مدیرکل هماهنگی بودجه و سرمایه گذاری معاونت برنامه ریزی ونظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت، "سلبعلی کریمی” مدیرعامل شرکت نفت وگاز اروندان، "سید پیروز موسوی” مدیرعامل شرکت پایانه های نفتی ایران، "حمیدرضا گلپایگانی" شرکت ملی حفاری ایران، "مهدی کرباسیان" نماینده کانون های بازنشستگی و رفاه کارکنان صنعت نفت، "علی طاهری مطلق” مدیرعامل شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران، "سعید مهتدی" رییس هیات مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعتی ایران(ستصا)، "محمدجواد شمس" مدیرعامل گروه پتروپارس و "نصرت الله سیفی" مدیرعامل شرکت انرژی دانا اشاره کرد.

در این میان حضور پر رنگ "شجاع الدین بازرگانی" معاون پارلمانی رستم قاسمی در کنار وزیر پیشنهادی نفت در مجلس و نشست های وزیر پیشنهادی نفت با بخش خصوصی نیز قابل توجه است.

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران

فعالان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی تهران نشستی را با بیژن نامدار زنگنه وزیر پیشنهادی نفت برگزار کردند و پس از این نشست بیانیه ای از سوی این اتاق رسانه ای شد. در بخشی از این بیانیه به حمایت از زنگنه آمده است:

« ما معتقدیم با توجه به همه ابعاد بالا ریاست جمهوری اسلامی ایران با فاصله زیاد با بقیه چهره‌های مطرح انتخاب اصلح برای وزرات نفت کرده و آقای مهندس زنگنه را معرفی کرده است البته ایشان در ارزیابی کارگروه کارشناسان ارشد نفت و گاز و پتروشیمی کشور نیز با فاصله زیاد بالاترین نمره ارزیابی را دریافت کردند.»

اکنون که در آستانه نهایی شدن محکومیت 18 میلیارد دلاری ایران در کرسنت بخاطر حمایت این افراد و گروه ها از زنگنه و انتخاب مجدد وی و بازگشت دوباره متهمین کرسنت به وزارت نفت هستیم؛ این افراد می بایست نسبت به عملکرد و حمایت خویش پاسخگو باشند. حمایتی که اگر نبود، هیچگاه شاهد حضور دوباره متهمین کرسنت در وزارت نفت و تحمیل این خسارت سنگین به کشور نبودیم. آیا این افراد حاضر هستند جریمه دادگاه لاهه را از سرمایه‌های شخصی خود پرداخت کنند؟